حافظ وانتقادازخود

آمادگی آدمی برای پذیرش انتقادها و ایرادهای دیگران و شــکل متعالی‌تر آن، یعنی مهیا بودن وی برای «انتقاد از خود» از جمله عوامل موثری است که موجب توسعه و تعمیق خودشناسی در انسان و به تبع آن فراهم آوردن زمینه برای مدارا وتساهل بیشتر می‌شود: زیرا وقتی آدمی بر اثر انتقادات دیگران به عیوب و نواقص خود وقوف یافت قهراً از توانایی و سعه صدر بیشتری برای تحمل تقصیرها و یا رفتارهای ناروای دیگران برخوردار خواهد شد. در این زمینه، شواهد ومثال های متعددی در دیوان خواجه می‌توان یافت 

گناه گرچه نبود اختیار ما حافظ

تو در طریق ادب باش و گو گناه من است